“Những người tiên phong thật sự không ngừng nghỉ sau một khám phá hoặc một sự đổi mới. Họ bị thôi thúc tin vào những thành tựu của họ và cùng chúng đến những biên giới mới. Jeff Bezos, 45 tuổi, người sáng lập Amazon.com là một ví dụ tuyệt vời về một trong những người tiên phong không bao giờ biết thỏa mãn về kinh doanh và công nghệ”.
Những lời trên đây là của “vua” phần mềm Bill Gates khen ngợi Jeff Bezos trên Time số tháng 5 vừa qua, khi ông chủ của Amazon.com được tạp chí này xếp vào 100 người ảnh hưởng nhất thế giới. Và không phải đến bây giờ Jeff mới được vinh danh. Cách nay 10 năm – 1999, ông đã được Time bình chọn là Nhân vật của năm. Jeff là người đặc biệt: Ông tự hào khi được bình chọn là người của năm, hãnh diện khi tốt nghiệp xuất sắc trường phổ thông và tự hào khoe mình chưa bao giờ đến Amazon, Nam Mỹ. Ông mua 10 ngàn cuốn sách/tháng, nhưng chỉ đọc 3 cuốn. “Con đẻ” của ông – cửa hàng bán hàng trên mạng internet – Amazon.com, luôn đứng trong tốp website có lượng truy cập cao nhất, còn trong vòng 10 năm qua, Jeff Bezos luôn được Forbes bình chọn trong tốp 500 người giàu nhất thế giới.
Đi tìm những cái mới
Jeff Bezos sinh ngày 12.1.1964 tại Albuquerque, bang New Mexico, Mỹ. Người ta kể lại rằng, ngay từ nhỏ Jeff Bezos đã có óc sáng tạo. Cậu bé Jeff rất thích chiếc kính vạn hoa, cấu tạo bằng nhiều mảnh kính màu mà nếu nhìn vào trong đó các hình dạng luôn biến đổi. Tuy nhiên do chiếc kính có giá 20 USD, nên người mẹ không cho Jeff tiền để mua. Cậu bé nhanh chóng nhận ra rằng, có thể tự làm chiếc kính đó và cậu đã mày mò, mua các vật liệu rẻ, rồi lắp thành công chiếc kính hằng mơ ước.
Tốt nghiệp xuất sắc bậc phổ thông, lại có niềm say mê khoa học, Jeff Bezos vào học khoa Tin học, Đại học tổng hợp Princeton. Ngay sau khi nhận bằng cử nhân, Jeff Bezos từ chối lời mời của các hãng như Intel, Bell Labs và Andersen Consulting. Chàng trai trẻ vào làm việc tại hãng IT Fitel, chuyên hỗ trợ các nhà đầu tư mua bán cổ phiếu bằng sự chênh lệch giá của một loại cổ phiếu nhưng được lưu hành tại nhiều nước.
Làm tại Fitel được 2 năm, Jeff nhận thấy hãng này khó có thể phát triển đến đẳng cấp quốc tế. Chàng trai chuyển qua làm việc cho ngân hàng Bankers Trust với mức lương và vị trí không tồi. Tuy nhiên, cuối cùng Jeff cũng rời ngân hàng này khi cho đó là nơi mình không thể phát huy hết khả năng. Đi tìm công việc mới với những ý tưởng mới, Jeff tuyên bố chẳng có lý do gì để quay lại với lĩnh vực tài chính. Song “ghét của nào trời trao của ấy”. Chính hãng đầu tư tài chính danh tiếng D.E.Shaw – do Giáo sư, tiến sĩ tin học Shaw sáng lập lại mời Jeff vào làm việc. Sau này Shaw nhớ lại Jeff Bezos và nói rằng, đó là con người đặc biệt, cả hai bán cầu não đều phát triển hoàn hảo. Shaw nói: “Anh ta là người viết chương trình phần mềm cực giỏi, rất dễ dàng nắm bắt chi tiết nguyên lý hoạt động của bất kỳ phần mềm nào, ở bất kỳ cấp độ nào. Nhưng Jeff là con người năng động, anh ta luôn muốn và có khả năng sáng tạo cái mới. Có như thế anh mới thấy thỏa mãn”.
Trong 4 năm làm tại D.E.Shaw, Jeff thăng tiến nhanh chóng khi làm phó chủ tịch thứ nhất của hãng này. Tại đây, chàng trai làm quen với McKinsey, cựu sinh viên của Đại học tổng hợp Princeton và là người vợ tương lai của ông. Với nhiều người, có một sự nghiệp lúc còn trẻ như Jeff là quá hoàn hảo và đáng mơ ước. Tuy nhiên, trong một ngày đẹp trời, Jeff Bezos đã rũ bỏ tất cả để khai mở thế giới của riêng mình tại internet.
Biệt tài nhìn xa trông rộng
Năm 1999 có rất nhiều hãng kinh doanh internet ra đời, giống như nấm mọc sau mưa. Phần lớn trong số này đều phát triển tốt. Trong năm này, thông qua mua bán trực tuyến (online), doanh số bán hàng của toàn thế giới đạt 15 tỉ USD. Tuy so sánh với tổng giao dịch thương mại (2.700 tỉ USD) thì đây là con số quá nhỏ, nhưng nó cho thấy thương mại điện tử đang dần thay thế các loại kinh doanh hình cũ. Chỉ riêng việc người Mỹ bỏ ra 5 tỉ USD mua quà tặng qua mạng trong mùa Noel 1999, gấp đôi con số của cùng kỳ năm 1998 cũng nói lên điều này.
Người ta nói rằng, khi nào trong kinh tế đang chuẩn bị có cơn địa chấn, thì chỉ có số ít người cảm được những cơn sóng ngầm trước đó. Jeff Bezos là một trong số người có biệt tài này: Lần đầu tiên “đụng” đến internet, ông đã nhìn thấy tương lai của nó – điều mà hầu hết người khác không nhận ra. Cũng có người có biệt tài tương tự ông, chẳng hạn Pierre Omidyar của eBay, nhưng Jeff tiên đoán mạch lạc hơn và hình dung cụ thể được con đường ở phía trước. Chính vì thế website Amazon.com của ông sang trọng và hấp dẫn ngay từ ngày đầu thành lập và nó là biểu tượng của kinh doanh điện tử. Nhờ đó, mà năm 1999, Jeff Bezos được Time bình chọn là Nhân vật của năm.
Tên gọi Amazon bắt nguồn từ tên của dòng sông lớn ở Nam Mỹ. Đây là dòng sông có lưu vực lớn nhất thế giới. Những dòng chảy vô tận của nó trở thành biểu tượng của hãng do Jeff thành lập, (nay đã thành tập đoàn) và kinh doanh đủ loại mặt hàng, từ sách, DVD, đồ thực phẩm… cho đến các mặt hàng điện tử gia dụng. Amazon.com không ngừng mở rộng địa hạt kinh doanh, đầu tư của mình. Điều chính yếu nhất là thương mại điện tử hầu như không tốn chi phí lôi kéo, tìm kiếm những khách hàng mới.
Người của thời đại mới
Năm 1994 toàn thế giới mới chỉ có 38 triệu người sử dụng internet. Khi đó các bà nội trợ hay chính cả giới sinh viên - những người bắt đầu mua máy tính cá nhân – vẫn còn khá lờ mờ về lĩnh vực này. Tuy thế Jeff nhận thấy đó là lĩnh vực có tiềm năng không thể bỏ qua. Sau này ông nhớ lại: “Chỉ sau 1 năm, vào năm 1995 số người sử dụng internet tăng 2.300%. Đó là mức tăng chóng mặt”. Nghiên cứu 20 loại mặt hàng có thể đặt qua bưu điện, Jeff nhận thấy trong cuốn catalogue của một số cửa hàng, nhiều mặt hàng đã được chuyển qua hình thức thư điện tử (e-mail). Vào tháng 7.1994, Jeff cùng vợ McKinsey đến Seattle, thuê ở đó một căn hộ hai phòng để bắt đầu thực hiện dự án thương mại điện tử của mình.
Không có vốn, dù trước đó Jeff nói rằng rủi ro là 70%, nhưng bố mẹ của Jeff vẫn chi cho cậu con trai 300 ngàn USD. Sau này người bố nhớ lại việc này và nói: “Chúng tôi không đặt cược với internet mà là đặt niềm tin vào Jeff”. Để thực hiện dự án, Jeff tự lắp 3 chiếc máy vi tính Sun Microstations, kết nối các phần mềm. Sau đó ông nhờ 300 người quen cùng thử nghiệm. Mọi mua bán, trao đổi qua internet đều trôi chảy tuyệt vời dù là ở cấp độ nào. Ngày 16.7.1995 chính thức khai trương website, ông nhờ bạn bè tuyên truyền về cửa hàng cho bất kỳ ai nếu có thể. Sau 30 ngày hoạt động không cần đến quảng cáo được tiến hành trên khắp 50 bang của nước Mỹ và tại 45 quốc gia khác. Đến tháng 9.1995 doanh thu của cửa hàng đạt 20.000 USD/tuần.
Từ một cửa hàng bán sách qua mạng internet, giờ đây Amazon.com đã trở thành cửa hàng bách hóa tổng hợp trên internet. Mỗi ngày, trong hộp thư điện tử của Tổng giám đốc Amazon.com là báo cáo doanh số của ngày hôm trước. Jeff thường tự đọc e-mail của mình và tự trả lời các câu hỏi của khách hàng gửi đến địa chỉ jeff@amazon.com. Ông thích mua bán online trên internet và thích thú khoe các đồ vật mình mua được trên mạng.
Khi công nghệ thông tin đang làm biến đổi bộ mặt cuộc sống ngày nay, thì vị thế của Jeff Bezos ngày càng được nâng cao. Cho dù rất giàu có, nhưng chỉ có một lần Jeff sử dụng tiền mặt. Ông bán một lượng cổ phiếu lấy 23 triệu USD để mua một biệt thự bên hồ Wasington. Jeff rất thích làm từ thiện. Điều này đúng với phương châm kinh doanh của ông: Muốn kiếm tiền, hãy cho không những gì bạn có. Còn vợ ông lại nói đùa: Đôi khi chi tiền còn khó khăn hơn là làm ra nó. Điều này cũng không sai khi nhiều người thường nói: Nhiều tiền quá đôi khi cũng nhức đầu.
dễ dàng học các kỹ năng căn bản tại kynangcanban.blogspot.com